Scheldekaart c. 1504 © Felixarchief, Antwerpen

Het hertogdom Brabant in de late middeleeuwen

Welkom op deze website over het hertogdom Brabant in de late middeleeuwen! Op een digitale basiskaart van het hertogdom zijn diverse gegevenslagen aangebracht die u verder kunnen helpen bij uw onderzoek naar het hertogdom:

  1. Bevolkingstellingen (1374–1800)
  2. Fiscale repartities (1383–1572)
  3. Staten van Brabant (1406)
  4. Religieuze instellingen van Brabant (1496–1526)
  5. De Blijde Intrede van Maximiliaan van Oostenrijk in Antwerpen (1478)
  6. Het hertogdom Brabant in kaart (ca. 1536)

De digitale basiskaart toont het hertogdom Brabant in de late middeleeuwen. Sinds de dertiende eeuw was het hertogdom opgedeeld in zes administratieve districten: de meierijen van Leuven, Tienen en 's-Hertogenbosch, de ammanie van Brussel, het markgraafschap Antwerpen en het baljuwschap Waals Brabant. In de jaren 1430 werden onder hertog Filips de Goede (1396–1467) deze zes districten omgezet in vier kwartieren rond de zogenoemde hoofdsteden (Leuven, Brussel, Antwerpen en 's-Hertogenbosch) om de belastingheffing en -inning te vereenvoudigen. Tienen werd toen bij Leuven gevoegd. Waals-Brabant werd gesplitst waarbij het oostelijke gedeelte bij Leuven en Tienen werd gevoegd en het westelijke gedeelte bij de ammanie van Brussel. Beide indelingen, van zes districten en vier kwartieren, zijn zichtbaar op de kaart.

Naast deze zes districten of vier kwartieren zijn ook de stad Mechelen, het graafschap Megen, het Land van Ravenstein, en het land van Cuijk opgenomen omdat zij een wisselende status hadden; soms hoorden ze bij het hertogdom Brabant, dan weer bij een ander vorstendom, zoals het graafschap Vlaanderen of het hertogdom Gelre. Ook dorpen en steden die deels onder Brabant en deels onder nabijgelegen vorstendommen vielen, zijn opgenomen. Het gaat hier bijvoorbeeld om Ghoy-lès-Lessines in Henegouwen, de latere Redemptiedorpen, en Maastricht waarvan de hertog van Brabant en de bisschop van Luik de heerlijke macht deelden.

Deze website is tot stand gekomen door de samenwerking en financiële bijdragen van diverse personen en instellingen. Een overzicht vindt u hier.

Gebruiksaanwijzing

Op de kaart kunt u klikken om gegevens te vinden. Door dropdownmenu's en schuifjes kunt u de kaart veranderen.

De gegevens op deze site zijn vrijelijk te gebruiken onder de CC-BY-NC licentie en met vermelding van ‘Mario Damen, Derk Drukker, Johan Feikens, Iason Jongepier, Hans Mol, Kim Overlaet, Arend Elias Oostindiër, Rombert Stapel en Thomas Vermaut, https://hertogdombrabant.nl/ (2021)’. De onderliggende data zijn beschikbaar via de site van het IISG (zie https://datasets.iisg.amsterdam/dataverse/lowcountries_GIS).